Wstęp
Table of contents
Branże opieki zdrowotnej i pomocy społecznej odpowiadają za dostarczanie mieszkańcom usług o zróżnicowanym zakresie. Z punktu widzenia potrzeb pacjenta i osoby wspieranej kluczowa jest ich dostępność i jakość. Jaki jest stan tych usług w Polsce? O najnowszych trendach, wyzwaniach i bolączkach, z którymi mierzy się sektor, można przeczytać w najnowszym raporcie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Premiera publikacji już 8 listopada br. podczas webinarium z cyklu #Spotkania branżowe. Zapraszamy!
– Badanie obejmuje dwa sektory – opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, które świadczą różne usługi, reprezentują je odmienne typy podmiotów i instytucji, mające odrębne regulacje prawne oraz inne systemy kształcenia kadr. Jednak, jak pokazują wyniki badania, wyzwania, jakie przed nimi stoją, niejednokrotnie bywają podobne – wskazuje Rafał Pląsek z Departamentu Analiz i Strategii.
PARP zaprasza na premierę raportu
Premiera publikacji odbędzie się 8 listopada br. o godzinie 10:00 podczas branżowego spotkania, w trakcie którego zostaną zaprezentowane wybrane wyniki badań zrealizowanych w ramach drugiej edycji Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego dla branży opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. Zaproszeni eksperci będą dyskutować m.in. o przyszłości sektora, zapotrzebowaniu na pracowników i kompetencjach w świetle zmian zachodzących na rynku pracy, a także aktualnych wyzwaniach w nawiązaniu do obserwowanych trendów.
Wydarzenie jest bezpłatne i odbędzie się w formule online. Więcej informacji na temat webinarium można przeczytać na stronie PARP.
Niedofinansowanie branży i brak rąk do pracy
W 2020 r. łączne wydatki na ochronę zdrowia w Polsce wyniosły według OECD 6,5% PKB (w tym 4,7% to wydatki publiczne, 1,8% prywatne). Wzrosły one nieco w porównaniu z poprzednim rokiem, jednak nadal pozostają na jednym z najniższych poziomów w UE. W Polsce w 2020 r. na 1 tysiąc mieszkańców przypadało 3,3 lekarza oraz 5,1 pielęgniarki. Martwi również struktura wiekowa kadr medycznych, dla przykładu ponad połowa pielęgniarek i położnych przekroczyła już wiek 50 lat.
Na pomoc społeczną w 2021 r. wydano łącznie 3,5 mld zł, co stanowi ok. 0,13% PKB (o 58,0 mln zł mniej niż w 2020 r.). W sektorze pomocy społecznej w 2021 r. zatrudnionych było 132 910 osób w porównaniu do 138 066 osób w 2020 r. Zatem w ciągu roku nastąpił spadek o ok. 4%. Branża zmaga się z trudną sytuacją kadrową, co wiąże się z niewielką liczbą kandydatów zainteresowanych pracą w tym sektorze. Wśród głównych czynników przyczyniających się do tej sytuacji wymienia się negatywny wizerunek pomocy społecznej i jej pracowników oraz mało atrakcyjne warunki pracy, zwłaszcza w kontekście wynagrodzenia.
Tendencje i kierunki zmian
Na sektor omawianych usług publicznych kluczowy wpływ mają trendy społeczne. W raporcie wymienia się m.in. starzenie populacji, które prowadzi do wzrostu liczby osób wymagających wsparcia. Więcej jest również ludzi w kryzysach psychicznych, którzy potrzebują fachowej pomocy. Zwiększająca się liczba migrantów stanowi kolejne wyzwanie dla sektora, wymagające elastyczności i dostosowywania oferowanych usług. Do tego dochodzi zmienna sytuacja gospodarcza, która ma bezpośredni wpływ na stan finansowy sektora usług publicznych.
Zarówno dla sektora pomocy społecznej, jak i ochrony zdrowia istotne jest rozwijanie wsparcia środowiskowego i współpracy między instytucjami, specjalistami i przedstawicielami społeczności lokalnych. Szczególne znaczenie powinny mieć koordynacja lokalnych zasobów wsparcia, zarówno formalnych jak i nieformalnych. Coraz ważniejsza w udzielaniu pomocy staje się również rola nowych technologii cyfrowych.
W sektorze pomocy społecznej niezbędne jest wprowadzanie nowych metod pracy ze zróżnicowanymi, wymagającymi indywidualnego wsparcia, grupami. Kluczowa staje się tym samym także definicja nowych ról zawodowych. W przypadku sektora opieki zdrowotnej konieczne jest zwiększenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej. Istotna jest również reorganizacja modelu świadczenia usług w celu poprawy efektywności (m.in. w zakresie koordynacji opieki, wzmocnienia opieki ambulatoryjnej, odejścia od nadmiernej hospitalizacji).